کد مطلب:3395 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

چرا خداوند در آية إِنَّا هَدَيْنَـَهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا ;(انسان،3)، شاكراً و كفوراً را از يك نوع نياورده است يعني به جاي شاكراً، شكوراً نگفته يا بر عكس؟

خداوند براي بيان مسألة اختيار و آزادي انسان كه لازمة تكليف و هدايت آدمي است، ميفرمايد: إِنَّا هَدَيْنَـَهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا;(انسان،3) ما راه را به او نشان داديم، خواه شاكر باشد ]و پذيرا گردد[ يا كفران كند.

شاكر اسم فاعل است و كفور صيغة مبالغه است. استفاده از اين دو كلمه به همين صورت چند علت ميتواند داشته باشد:

1. چون انسانها شكرگزار، كم هستند، از صيغة اسم فاعل (شاكر) كه دلالت بر قلّت ميكند، استفاده شده است و به علت فراوان بودن كفران، از صيغة مبالغه (كفور) كه دلالت بر كثرت ميكند، استفاده شده است.

2. از آن جا كه از دست و زبان كسي شكر نعمت هدايت الهي بر نميآيد، در مورد شكر به اسم فاعل تعبير كرده، در حالي كه در مورد كفران به صيغة مبالغه تعبير نموده است; زيرا كساني كه نعمت بزرگ هدايت الهي را ناديده بگيرند بالاترين كفران را كردهاند. چرا كه خداوند انواع وسايل هدايت را در اختيار آدمي گذارده است.

اين دو وجه به يكديگر نزديك است.(ر.ك: اعراب القرآن، محيي الدين الدرويش، ج 8، ص 165 / تفسير نمونه آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 25، ص 337، دارالكتب الاسلاميه.)